Hội thảo khoa học quốc tế: “Ngôn ngữ học Việt Nam 30 năm đổi mới và phát triển”

Sáng 23-8-2015, tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, số 1 Liễu Giai, Hà Nội, Viện Ngôn ngữ học, trực thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo ngôn ngữ học quốc tế với chủ đề Ngôn ngữ học Việt Nam 30 năm đổi mới và phát triển. Đây là hội thảo ngôn ngữ học quốc tế lần thứ hai được tổ chức, tiếp nối hội thảo lần thứ nhất được tổ chức năm 2013.

Đến dự hội thảo có GS. TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, đại diện các cơ quan Trung ương, các ban chức năng của Viện Hàn lâm KHXH VN, các nhà khoa học ở các tổ chức, các trường đại học, các viện nghiên cứu trong cả nước. Hội thảo đã vinh dự được tiếp đón gần 500 đại biểu đến dự, trong đó nhiều đại biểu đến từ các quốc gia như Mĩ, Australia, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hong Kong, Malaysia, Campuchia,... Trong tổng số 277 báo cáo gửi đến hội thảo, đã có 39 báo cáo của các học giả nước ngoài.

GS. TS. Nguyễn Xuân Thắng, thay mặt lãnh đạo Viện Hàn lâm KHXH VN, đã có bài phát biểu chào mừng Hội thảo. Phát biểu của Chủ tịch nêu rõ: "Trong 30 năm qua, thực hiện chủ trương đổi mới để phát triển, chuyển đổi từ cơ chế tập trung bao cấp sang kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa… Việt Nam đã có những bước phát triển hết sức ấn tượng... Trong bối cảnh chung đó, ngành Ngôn ngữ học Việt Nam đã nhanh chóng có được sự hòa nhập với các trào lưu, các lí thuyết hiện đại của thế giới và đã có những thành tựu rất đáng ghi nhận, cả lí thuyết lẫn thực tiễn. Hội thảo quốc tế Ngôn ngữ học Việt Nam 30 năm đổi mới và phát triển là sự kiện khoa học quan trọng không chỉ đối với các nhà khoa học của Viện Ngôn ngữ học mà còn của các nhà ngôn ngữ học trong nước và quốc tế". Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh “một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Ngôn ngữ học Việt Nam là phải giữ gìn và phát huy sự trong sáng của tiếng Việt, đồng thời phải tạo điều kiện cho tiếng Việt phát triển, và đặc biệt phải quan tâm một cách thích đáng đến sự đa dạng của ngôn ngữ các dân tộc thiểu số và quyền của người dân tộc thiểu số được sử dụng ngôn ngữ, chữ viết của dân tộc mình, như đã được hiến định trong Hiến pháp”. Chủ tịch Nguyễn Xuân Thắng “hi vọng và tin tưởng rằng, với mong muốn góp phần vào sự nghiệp phát triển bền vững đất nước và con người Việt Nam, với tinh thần trao đổi học thuật đầy tính xây dựng, thực sự khoa học và với sự hợp tác thân ái, cởi mở giữa các nhà ngôn ngữ học quốc tế và trong nước, Hội thảo sẽ tập trung thảo luận những vấn đề mới và đạt được những nhận thức mới trong lĩnh vực khoa học chuyên ngành. Đây thực sự là dịp để chúng ta thảo luận những vấn đề cơ bản và thời sự của Ngôn ngữ học Việt Nam trong 30 năm qua, cũng như xác định những nhiệm vụ nghiên cứu quan trọng cho chặng đường sắp tới”.

GS. TS. Nguyễn Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học, Trưởng ban Tổ chức Hội thảo đã đọc Báo cáo đề dẫn của Hội thảo, nêu bật bối cảnh, ý nghĩa của Hội thảo, nội dung chính của các báo cáo và những vấn đề nêu ra để thảo luận của Hội thảo.Trong phiên toàn thể của Hội thảo, cử toạ đã nghe và thảo luận sôi nổi 3 báo cáo chính:

1. GS. TS. J. Martin (Trường ĐH Sydney, Australia): Ngôn ngữ học Chức năng hệ thống-Ngôn ngữ như là kí hiệu xã hội.

2. PGS. TS. Bùi Mạnh Hùng (Trường ĐH Sư phạm TP HCM): Ngôn ngữ học Chức năng hệ thống: Ứng dụng xây dựng chương trình Ngữ văn (kinh nghiệm của Australia và những gợi ý cho Việt Nam);

3. GS. TS. G. Diffloth (Siem Reap, Cambodia): Tổng quan về lịch sử ngữ hệ Nam Á.

Sau phiên toàn thể, Hội thảo đã chia thành 5 tiểu ban theo các chủ đề để trình bày và thảo luận:

Tiểu ban 1: Những vấn đề cơ bản và thời sự về ngữ âm, từ vựng, ngữ nghĩa, ngữ pháp. Đã có 10/69 báo cáo được trình bày tại tiểu ban với nhiều chủ đề khác nhau như: Ngữ pháp chức năng hệ thống, Ứng dụng lí thuyết thẩm định ngữ pháp chức năng vào xử lí diễn ngôn, văn bản,...

Tiểu ban 2: Những vấn đề cơ bản và thời sự về Phương ngữ học, Lịch sử tiếng Việt, Mối quan hệ giữa Ngôn ngữ và Văn hóa. Đã có 16/55 báo cáo được trình bày tại tiểu ban với nhiều chủ đề khác nhau như dịch từ giải âm Hán Việt, điển cố Hán trong văn bản Nôm, phương ngữ, từ nghề nghiệp,...

Tiểu ban 3: Những vấn đề cơ bản và thời sự về Ngôn ngữ các Dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Đã có 9/39 báo cáo được trình bày tại tiểu ban với các chủ đề như lịch sử vấn đề nghiên cứu điền dã, bảo tồn các ngôn ngữ nguy cấp, giáo dục ngôn ngữ, chữ viết các dân tộc thiểu số, phát huy vai trò của ngôn ngữ dân tộc thiểu số ở Việt Nam,...

Tiểu ban 4: Những vấn đề cơ bản và thời sự về Ngôn ngữ học xã hội. Đã có 13/59 báo cáo được trình bày tại tiểu ban xoay quanh vấn đề biến thể, chuẩn, từ mượn, và chiến lược diễn thuyết, giao tiếp của người Việt và các nhân tố chi phối,...

Tiểu ban 5: Những vấn đề cơ bản và thời sự về Ngôn ngữ học ứng dụng. Đã có 15/53 báo cáo được trình bày tại tiểu ban với các chủ đề như vấn đề dạy văn hoá trong dạy ngoại ngữ, diễn ngôn trong tiếng Việt, cải biên trong dịch thuật, ngôn ngữ kí hiệu,...

Với tinh thần làm việc khẩn trương, sôi nổi, cử toạ tham dự hội thảo đã thảo luận nhiều vấn đề thời sự của Ngôn ngữ học Việt Nam. Phải đến gần 5h30 chiều các tiểu ban mới tạm kết thúc được phần thảo luận và đến 6h chiều Hội thảo mới đi vào phần tổng kết. Có thể nói, đây là Hội thảo Quốc tế lớn nhất của ngành Ngôn ngữ học tổ chức từ trước đến nay. Ban Tổ chức dự định sẽ tuyển chọn, biên tập và xuất bản tập Kỉ yếu trong thời gian tới. Ban Tổ chức cũng mong muốn nhận được sự quan tâm ủng hộ và tham gia của các nhà khoa học trong Hội thảo quốc tế lần sau, dự kiến sẽ tổ chức vào năm 2017.

Một số hình ảnh về Hội thảo:

Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, GS. TS. Nguyễn Xuân Thắng phát biểu chào mừng Hội thảo

GS. TS. Nguyễn Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học, Trưởng ban Tổ chức Hội thảo đọc Báo cáo đề dẫn của Hội thảo

Chủ tịch đoàn và Ban thư kí Phiên toàn thể

GS. TS. J. Martin (Trường ĐH Sydney, Australia): Ngôn ngữ học Chức năng hệ thống-Ngôn ngữ như là kí hiệu xã hội

PGS. TS. Bùi Mạnh Hùng (Trường ĐH Sư phạm TP HCM): Ngôn ngữ học Chức năng hệ thống: Ứng dụng xây dựng chương trình Ngữ văn (kinh nghiệm của Australia và những gợi ý cho Việt Nam)

GS. TS. G. Diffloth (Siem Reap, Cambodia): Tổng quan về lịch sử ngữ hệ Nam Á

Đại biểu và cử toạ trong Phiên toàn thể

Một số hoạt động tại các Tiểu ban

Các đại biểu bên bàn đăng kí

Tin tức khoa học